PİS VE KİRLİ SU TESİSATI
Yapılarda çeşitli su akıtma yerlerinden gelen pis ve kirli suları şehir kanalizasyonuna yada
şehir kanalizasyonu olmayan yerlerde çürütme çukurlarına, süzme çukurlarına ileten boru sistemine “Bina pis
su” tesisatı denir. İyi yapılmış bir pissu tesisatında : *Pis ve kirli suları kesintisiz,çabuk,sağlığa
zarar vermeden, insanlara rahatsızlık vermeyecek şekilde uzaklaştırır *Koku,gaz ve böceklerin pissu borularından
binaya geçmesini engeller. *Borular gaz ,hava ve pis su sızdırmaz olmalıdır. *Borular dayanıklı,sağlam,bina
oturmalarına dirençli olmalıdır. Bina pis su tesisatı temel olarak
3 kısıma ayırılır: 1-)Dış pis su tesisatı 2-)İç pis su tesisatı 3-)Yağış suyu tesisatı DIŞ PİS SU TESİSATI: Dış pis su tesisatı binanın dışından 1 m – 1.5 m dışından başlayıp kanalizasyona kadar giden boru tesisatına dış pis su tesisatı denir.Bu tesisat büz, künk, asbestli çimento (TS 437), dökme demir (TS 10) pis su boruları kullanılmaktadır. Dış pis su tesisatı döşenirken eğimin düzgünlüğüne,zeminin sağlamlığına dikkat edilmelidir.Eğer zemin sağlam olmayıp borularda hatalı döşenir ise boru tesisatı bel verir çatlamalar tıkanmalar meydana gelir.Boru içindeki sıcak suyun nemli suyun ağaçlar bitkiler açısından çok uygun olduğu bilinmektedir.Dolayısıyla ağaç kökleri boruların ek yerlerin içine girebilir tıkanmalara yol açabilir.Bu neden boru ek yerleri çok sağlam ve sızdırmaz şekilde yapılmalıdır.Ağaçlardan ve bitkilerden en az 4.5 m uzaktan geçecek şekilde döşenmelidir. Dış su tesisatına kanalizasyona bağlandığı noktadan döşenmeye başlanır.Kanalizasyon da genelde uygun bir bağlama ağzı bırakılır.Eğer bu ağız yok ise birkaç işlemden sonra bir delik delinmiş olunacaktır.
Bu işlem şu şekilde açıklanabilir: Şehir kanalizasyonu genelde kargirden yapılmıştır.Delik sivri uçlu bir murçla açılır.Önce kanalın üst yarısında delik yeri işaretlenir.Kanala dik gelecek şekilde delik açılır.Bu noktaya boyu kanal kalınlığına eşit bir kolağzı hazırlanarak yerine bol çimento ile takılır.Kolağzı parçasının ağzı kanalın içi yüzeyine oturması için eğik kesilir ekleme yapılır. Dış pis su tesisatı boruları çukur içinde gömülerek kanalizasyona iletilir.Bu çukurun genişliği 0.50m ile0.60m olmalıdır.Derin çukurlarda genişlik boru dış çapından 0.50 m büyük alınır.Hendek tabanı düzgün olarak ve belirli bir eğimde kazılır.Eğim 0.02-0.05 arasında olmalıdır.Bazı şartnamelerde eğim 0.01 olarak verilir.Ama zorunlu bir durum olmadıkça bu eğimden kaçınılması doğru olmaktadır.Bu eğim en uç noktadaki pis su borusu ile kanalizasyona bağlama ağzı arasındaki kot farkının borunun açılmış (tesisata) uzunluğuna bölünmesiyle bulunur.
Ancak düz ve uzun boru hatlarında boru eğimi 0.2 den az alınabilir. Dış pis su tesisatında rögarlar büzlere dirsek görevi görür.Birden fazla kolun birleşmesinde ve temizleme bacası olarak kullanılır.Bunlar tuğla yada betondan , ağızlarıda beton bir kapaktan yapılır .Derin olanlara ise yuvarlak demirden basamaklar yapılır.Normal rögar boyutları ise 0.50mX0.50m dir.Düz döşenmiş borulara yaklaşık olarak 30 m de bir rögar yapılmalıdır. Pis su ve yağış suyu rögarları birbirinden farklı yapılırlar.Pis su rögarında pis su ve pislikler bir kanal içinden akarlar.Bu nedenle katı maddeler birikmemiş ve kötü kokular olmamış olur. Eğer kokuların yayılmamasının çok önem arz ettiği yerlerde çift kapak konulması uygun olur. Yağış suyu rögarı ise dipte kum ve çamurların birikmesi için bir çukurluk bırakılır.Yağış sularının sürüklediği katı maddeler buralara bırakılır.Eğer rögarın düzenli çalışması isteniyorsa nitekimde isteniyodur dipteki bu pislikler zaman zaman temizlenmelidir.Yağmur suyu rögarları, birleşik kanalizasyon sistemi bulunan şehirlerde sifonlu olur. İÇ PİSSU TESİSATI: Su akıtma yerlerinden gelen pis ve kirli suların binanın 1-1.5 m kadar dışına taşıyan tesisata iç pissu tesisatı denir.İç pis su tesisatı ana boru,kolon,kat borusu,bağlantı borusu ve havalık olmak üzere beş bölüme ayrılır. Pissu Ana Borusu: Kolonların getirdiği pis ve kirli suları toplayarak bina dışına atan boru tesisatına pissu ana borusu denir.Pissuyu mümkün olan en kısa mesafeden bina dışına taşımak gerekir.Ana boru tesisatı pik borular ile yapılmalıdır.Ekonomi sağlamak açısından büz kullanılmamalıdır. Pissu ana borusu alt kat döşemesi altına gömülü olarak döşenir.Böylece hem göz tırmalayan görünüş engellenmiş olur hemde yer kaplama sorunu ortadan kalkmış olur.Ana borunun bodrum duvarına yada tavanına asılı olarak döşenmesi olabilir.Bodrum eğer şehir kanalizasyonundan aşağıda kalıyor ise borular duvara yada tavana asılı şekilde geçirilebilir.Borular askılar ile tutturulabilir. Pissu ana borusu mümkün olduğu kadar düz ve kısa olmalıdır.Dirsek kullanılması gerekiyor ise mümkün olduğunca yay geniş tutulmalıdır.Boru uzunluğunun 15m yi geçtiği yerlerde uygun bir yere temizleme kapağı konmalıdır.